Wielicka Dolina Wilgi pod szczególną ochroną
Treść
Mający w sumie nieco ponad 56 ha teren wzdłuż rzeki Wilgi w wielickich miejscowościach: Golkowice, Grabówki, Podstolice, Janowice, Sygneczów i Koźmice Wielkie, zyskał status użytku ekologicznego o nazwie „Dolina Wilgi”. Uchwałę o wprowadzeniu takiej ochrony cennego przyrodniczego terenu wielicka Rada Miejska zatwierdziła podczas ostatniej sesji, która odbyła się 19 września 2023 r.
Nowy użytek ekologiczny obejmuje koryto rzeki Wilgi oraz przylegające do niego bezpośrednio lasy łęgowe, zarośla, łąki. W wielickim miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego cały obszar „Doliny Wilgi” ma status zieleni nieurządzonej.
Jak wyjaśniał podczas sesji Jacek Ślizowski, przedstawiciel firmy, która przeprowadziła inwentaryzację przyrodniczą tego terenu, takimi działaniami objęto zgodnie z procedurami - teren o łącznej powierzchni ok. 150 ha, natomiast obszar rekomendowany użytek ekologiczny to „wąski korytarz wzdłuż brzegu rzeki, w jej dolnym korycie, mający powierzchnię 56,39 ha”.
- Wilga ma charakter rzeki podgórskiej, o bystrym nurcie i skalistym dnie. Całe jej koryto jest w stanie naturalnym lub prawie naturalnym; nie ma tam kaskad, stopni wodnych, stopni technicznych. Przy brzegu są łąki kwietne, rosną wierzby, jesiony, olchy, dęby i inne drzewa. Podstawowa wartość tego obszaru to występowanie płazów, m.in.: ropuchy szarej, ropuchy zielonej, rzekotki leśnej, żaby trawnej, żaby zwinki, a więc gatunków chronionych. Natomiast w samej rzece potwierdziliśmy występowanie m.in. sójki gruboskorupowej (gatunek słodkowodnego małża – red.), a więc gatunku bardzo rzadkiego, uważanego za zagrożony, podlegający w Polsce ścisłej ochronie gatunkowej. Żyją tam ptaki chronione: derkacz, zimorodek, gąsiorek, dzięcioł czarny. Z kolei na atrakcyjnych przyrodniczo łąkach są motyle - czerwończyk i dwa rodzaje modraszki, to gatunki o wysokim statusie ochronnym, zagrożone wyginięciem, znajdujące a się w obszarze zainteresowania także dyrektyw unijnych – wymieniał Jacek Ślizowski.
Zaznaczył też, że ustanowienie użytku ekologicznego „Dolina Wilgi” będzie miało znaczenie dla chronienia tego obszaru, w przypadku planowania tam dużych inwestycji infrastrukturalnych, jak np. droga S7 (jej „korytarze” przygotowane na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad w Krakowie zostały bardzo mocno oprotestowane przez mieszkańców gminy Wieliczka), mogących ogromnie ingerować w ten teren.
Jak informowano podczas sesji: ustanowienie „Doliny Wilgi” nie zablokuje S7, ale „będzie dużym atutem, jeśli dojdzie do procedowania tego projektu”, m.in. wymusi na inwestorze opracowanie raportu oddziaływania inwestycji na środowisko.
Podczas obrad głos zabrał również Grzegorz Miąsko, mieszkaniec gminy Wieliczka.
- By bronić tego obszaru powstało Stowarzyszenie „Ratujmy Dolinę Wilgi” (w 2022 roku – red.). Ten użytek ekologiczny był w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wieliczka od dawna. To nie jest tak, że on teraz powstaje, bo tak sobie gmina wymyśliła. Mieszkańcy Golkowic wielokrotnie pisali do urzędu o utworzenie tego użytku ekologicznego. Na spotkaniach z burmistrzem zawsze pytaliśmy co dzieje się z tą sprawą, kibicowaliśmy temu. To nie jest tak, że mieszkańcy nie wiedzą nic na ten temat (tego typu uwagi do tego projektu zgłaszali podczas sesji niektórzy radni miejscy – red.). Oni nie tylko wiedzą, ale proszą, by ten użytek ekologiczny powstał. Stało się świetnie, że jego obszar pokrył się z terenami zielonymi; to oznacza, że nie będzie sytuacji, że któryś z właścicieli działek na tym terenie straci możliwość ich zabudowy. Musimy chronić Dolinę Wilgi. Jeśli nie będziemy mieli zabezpieczenia, to za chwilę Wilga w gminie Wieliczka będzie jak w Krakowie – betonowym korytem – mówił Grzegorz Miąsko.
Nie obyło się bez dość długiej dyskusji, ale wieliccy radni ostatecznie jednogłośnie uchwalili ustanowienie użytku ekologicznego „Dolina Wilgi”.
- To kolejny użytek ekologiczny w naszej gminie, obok: Lasu Krzyszkowickiego, użytku ekologicznego w Brzegach, użytku ekologicznego w Grabówkach, Lasu Winnego w Dobranowicach. Ochrona środowiska to jedno z najważniejszych wyzwań naszych czasów i jeden z elementów strategii zrównoważonego rozwoju - zaznacza burmistrz Wieliczki Artur Kozioł.
„Dolina Wilgi” jest piątym użytkiem ekologicznym w gminie Wieliczka. Jako pierwszy taki status zyskał Las Krzyszkowicki w Wieliczce (w 1998 roku), a kolejno: teren i stawy w Brzegach (2002 rok), las i stawy na Grabówkach (2005 rok), zalesione wzgórze w Dobranowicach, czyli Las Winny (2021 rok).
Jolanta Białek
grafiki: materiały UMiG Wieliczka