Zabytkowa kolumna w centrum Grajowa odzyskała blask. To obiekt legendarny i owiany tajemnicą

Treść

Trzymetrowa kolumna znajdująca się sercu Grajowa - przy skrzyżowaniu drogi przez wieś, na kopcu ziemnym (być może kurhanie) - to jedyny taki obiekt w gminie Wieliczka. Zabytkowy postument wrócił niedawno z renowacji. Obiekt odnowiono gruntowanie, jednak nie udało się odczytać umieszczonej na nim, zatartej przez czas inskrypcji. Tym samym nadal nie wiadomo, kiedy dokładnie i kto ufundował najsłynniejszą kapliczkę podwielickiego Grajowa.

Charakterystyczna kolumna z plintą, wzniesiona prawdopodobnie z w pierwszej połowie XIX wieku, została wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków w 2008 roku. Warto też zaznaczyć, że okazały obiekt nie jest jedynym cennym w tym rejonie Grajowa, bo kolumnę „otacza” pomnik przyrody - lipa szerokolistna, mająca kilkaset lat.

Posadowiona na dość wysokim, kwadratowym cokole kamienna kolumna, nazywana też kapliczką – wieńczy ją metalowy krzyż z wizerunkiem Chrystusa, zapewne umieszczony tam wtórnie – ma około trzech metrów wysokości.

Na jej cokole, od frontu, znajduje się płaskorzeźbiony kartusz herbowy z motywem główki aniołka, wokół której wyryto litery (L, E, D, D), a poniżej – trupia czaszka z piszczelami i napis „Memento Mori”. Natomiast po przeciwnej stronie umieszczono znak hostii symbolizujący Chrystusa. Z kolei po prawej stronie kolumny pozostały ślady po inskrypcji (zapewne fundacyjnej, już nie do odczytania), a po lewej nieznany artysta wyrzeźbił monogram maryjny.

- Z tą kapliczką związane są dwie legendy, opowiadane wśród miejscowej ludności. Jedna głosi, iż w dawnych czasach po drugiej stronie kurhanu stała karczma, w której odbywały się wesela. W czasie jednego z nich przechodził tamtędy ksiądz śpieszący do chorego. Wieść niesie, że pijani już weselnicy zaczęli bluźnić i drwić z duchownego, a wtedy, za karę, całe wesele zapadło się pod ziemię. Natomiast według innej legendy przy kurhanie w Grajowie miał odpoczywać król Jan III Sobieski, wracający spod Wiednia – podaje Urząd Miasta w Wieliczce.

Na zabytkowej grajowskiej kolumnie bardzo mocne piętno odcisnął czas. Celem jej renowacji było powstrzymanie procesów destrukcji oraz przywrócenie obiektowi pełni walorów estetycznych. Prace te sfinansowano z budżetu gminy Wieliczka oraz wojewódzkiej dotacji (10 tys. zł) przyznanej w ramach konkursu „Kapliczki Małopolski 2022”.

(JOL)

zdjęcia: fot. UMiG Wieliczka